Apendisitning belgilari qanday? Apendisitning og’rig’i va belgilari

Appenditsit – ko’richakdagi appenditsitning yallig’lanishi. Yallig’langan appendiksni kesish va olib tashlash orqali davolanadi. Apandisitning belgilari – doimiy va keng tarqalgan qorin og’rig’i, ishtahani yo’qotish va defekatsiyaga bo’lgan intilish. Og’riq olti-sakkiz soatdan keyin qorinning pastki o’ng kvadrantiga o’tadi.

Apendisitning asosiy belgilari qanday?

Apandisitning asosiy belgilari qorin og’rig’i, qusish va ishtahani yo’qotishdir. Og’riq dastlab kindik atrofida paydo bo’ladi va keyin qorinning pastki o’ng mintaqasida joylashadi. Odam doimiy ravishda his qiladigan og’riq asta-sekin o’sib boradi. Ishtaha yo’qoladi va ko’p odamlar qusishni ham boshdan kechirishadi. Apandisit bilan og’rigan odamlarda isitma paydo bo’ladi. Bu holat yallig’lanish qorin bo’shlig’iga tarqalganda paydo bo’ladi, bu «yorilgan appenditsit» deb ataladi.

*******

Bizning tanamizda appenditsit qayerda?

Appenditsit – ko’r ichakning chuvalchangsimon kengaytmasi bo’lib, uzunligi 7,5 sm. 12,5 sm bilan. uzun, qorinning o’ng qismida va yo’g’on ichakning boshidan pastda.

Apandisitning sabablari va paydo bo’lishi

Qo’shimchada ko’plab mikroorganizmlar yashaydi, bu tor, ichi bo’sh kanal shaklidagi tuzilishdir. Bular ichakda ham yashaydigan mikroblardir. O’t pufagi yoki najas kabi sabablarga ko’ra appendiksning ichki qismi tiqilib qolsa, uning yo’g’on ichak bilan aloqasi zaiflashadi. Bunday holda, u erda topilgan mikroblar kasallik qo’zg’atuvchi xususiyatga ega bo’ladi. Bunday holda, yallig’lanish jarayoni boshlanadi. Mikroblarning to’planishi va yallig’lanish tufayli appendiksdagi bosim kuchayadi, parchalanish boshlanadi va oxir-oqibat appendiks yorilib ketadi.

Qo’shimchalar, xuddi bodomsimon bezlar kabi, limfa to’qimalarining shishishi tufayli tiqilib qoladi. Ammo juda kam sonli yallig’langan appendiklarda, bu sabab appendiks kanalining tiqilib qolishi aytiladi.

Apandisit nima?

Appenditsit – bu appendiks atrofidagi yallig’lanish. Atrofga tarqaladigan yallig’lanish butun tanani yuqtiradi. Yomon yallig’lanish holatlarida appendiks yiring bilan to’ldirilishi mumkin.

Appenditsitni davolash

Apandisit – davolash juda oson bo’lgan kasallik. Dori-darmonlar yoki antibiotiklar bilan davolash appendiksni davolamaydi. Qo’shimchaga antibiotiklar kirishi qiyin bo’lganligi sababli, aniq davolash uchun jarrohlik kerak. Oson operatsiya bo’lgan appenditsit operatsiyasi taxminan 30-40 daqiqa davom etadi va bemor 1 kun ichida chiqariladi.

Appenditsit bilan og’rigan bemorga qachon operatsiya qilish kerak?

Apandisit o’limga olib kelishi mumkin bo’lgan xavfli kasallik bo’lganligi sababli, bemorni darhol operatsiya qilish kerak. Apandisit belgilarining kuchayishini kutmasdan amalga oshirilgan bu operatsiya noto’g’ri tashxisga olib kelishi mumkin. Jarrohlik paytida appendiks buzilmagan bo’lsa ham, appendiksni olib tashlash foydali bo’ladi.

Apandisit tufayli og’riq kuchaygan va bu holat qorin pardaning yallig’lanishiga olib keladigan hollarda, birinchi navbatda bemorning umumiy sog’lig’i nazoratga olinadi. Biroq, agar bunday holat bolalarda yuzaga kelsa, jarrohlik talab etiladi.

*******

Ba’zida appendiks membrana bilan o’ralgan va yallig’lanish qorin bo’shlig’iga tarqalmaydi, bu holda operatsiya darhol amalga oshirilmaydi. Kasalxonada kuzatuv ostida bo’lgan bemorga antibiotiklar bilan davolash qo’llaniladi. Vaziyatni to’g’irlash mumkin bo’lmasa, bemor appenditsit operatsiyasiga olib boriladi. Apandisit bilan og’rigan odamlar og’riq qoldiruvchi vositalarni mustaqil ravishda ishlatmasliklari kerak. Ular dori-darmonlar uchun shifokorga murojaat qilishlari kerak. Davolanishdan keyin og’rig’i yo’qolmagan appenditsit bilan og’rigan odam, albatta, shifokorga murojaat qilishi kerak. Chunki boshqa kasalliklar ham bo’lishi mumkin.

*******

Apandisit bakteriyalar keltirib chiqaradigan yallig’lanish tufayli yoki qotib qolgan yiring bo’lagi appendiksga qon oqimini to’xtatib, u erdagi qon tomirlarini to’sib qo’yganda paydo bo’lishi mumkin.

Apandisit qanchalik tez-tez uchraydi?

Antibiotiklar yoshidan oldin qorin bo’shlig’idagi eng keng tarqalgan operatsiyalardan biri appenditsit edi. Bugungi kunda appenditsit holatlari juda kam uchraydi. Apandisit odatda 20, 30 va 40 yoshdagi odamlarda uchraydi. Bolalar va o’smirlarda ham appenditsit bo’lishi mumkin. U uch yoshgacha bo’lgan bolalarda kamdan-kam uchraydi.

Apandisit holatlari kamayyaptimi?

Ha, yigirma yoki o’ttiz yil avvalgiga qaraganda, appenditsit bilan kasallanish hollari bugungi kunda ancha kam uchraydi.

Meva urug’lari yoki saqich kabi narsalarni yutish natijasida appenditsit paydo bo’lishi mumkinmi?

Yo’q.

Appenditsitga nima sabab bo’ladi?

Qo’shimchadagi har qanday obstruktsiya bakteriyalarning organ ichida ko’payishiga olib keladi. Bloklanish tufayli bosim kuchayadi va qon tomirlari siqiladi. Bu siqilgan tomirlar qon oqimiga to’sqinlik qilishi va gangrenaga olib kelishi mumkin. Agar gangrena tufayli appendiks yorilib ketsa, yo’g’on ichakdagi axlat qorin bo’shlig’ini to’ldirishi mumkin. Agar infektsiyalangan appendiks oqsa, u xo’ppoz hosil qiladi.

*******

• Oshqozonda to’liq hazm bo’lmaydigan oziq-ovqat qoldiqlari, masalan, anor va limon urug’lari ingichka ichakdan yo’g’on ichakka o’tib, appendiksga qochib ketadi.
• Ovqat hazm qilish tizimining yallig’lanishi va qorin bo’shlig’iga zarbalar natijasida appendiksning tiqilib qolishi tufayli appendiksning og’zidagi limfa tugunlarining shishishi.
• Chrons, oshqozon yarasi va yarali kolit kasalligi
• shishlar
• Ichak qurtlari, qurtlar va parazitlar
• Genetik moyillik
• Bakterial infektsiyalar, ichak infektsiyalari
• Viruslar, qo’ziqorinlar va boshqa mikroorganizmlar ham appendiks to’qimalariga zarar etkazishi va yallig’lanishni keltirib chiqarishi mumkin.

Apendisitning umumiy belgilari:

• Qo’l bilan bosilganda qorinning o’ng pastki qismida sezuvchanlik, pichoq sanchiganday bo’ladigan va odamni egilib qoladigan o’tkir og’riq, vaqt o’tishi bilan og’riqning kuchayishi.
• Ko’ngil aynishi va qayt qilish
• Og’iz va tilning qurishi, ishtahaning yo’qolishi
• Kindik atrofidagi zerikarli og’riq
• Ovqat hazm qilish qiyinligi, ich qotishi yoki diareya
• Yuqori isitma
• Tez yurak urishi
• Gazni o’tkaza olmaslik, defekatsiyada qiyinchilik va og’riq hissi
• Homilador ayollarda appenditsit og’rig’i yon yoki orqa sohada paydo bo’ladi.
• Homilador ayollarda appenditsitni tashxislash qiyin bo’lishi mumkin, chunki ko’ngil aynishi, qusish va ishtahani yo’qotish kabi appenditsit belgilari homiladorlikning odatiy belgilaridir.

*******

Apandisit oilaviy kasallik yoki irsiy kasallik bo’lishi mumkinmi?

Yo’q.

Apandisitning qanday turlari mavjud?

a. Apandisit bor edi. Apandisit odatda bosh aylanishi, qorin bo’shlig’i yoki qusish, qorinning pastki o’ng qismida og’riqlar bilan namoyon bo’ladi. Semptomlar to’satdan paydo bo’lishi yoki bir necha soat davomida asta-sekin paydo bo’lishi mumkin.

b. Takroriy appenditsit. Bu o’zini engil appenditsit belgilari bilan namoyon qiladi va yo’qoladi. Bir necha oy yoki bir necha yildan keyin yana paydo bo’lishi mumkin.

*******

Odam appenditsit bo’lishi mumkinligini qanday tushunish mumkin?

Biror kishi qorin bo’shlig’idagi kramplar, bosh aylanishi va qayt qilish, qorinning pastki o’ng qismida og’riqlar tufayli appenditsitdan shubhalanishi kerak. Ushbu alomatlar bir necha marta davom etishi va tobora kuchayib borishi mumkin. Pulsning tezlashishi va engil isitma ham paydo bo’lishi mumkin. Ishtahaning yo’qolishi va ich qotishi ko’pincha appenditsit belgilaridir.

*******

Qorin og’rig’i uchun laksatiflarni qachon berish kerak?

Hech qachon. Eng xavfli narsa laksatif berishdir. Bu appendiksning yorilishiga olib kelishi mumkin.

Qorin og’rig’i boshlansa, ho’qna qilish kerakmi?

Yo’q. Biroq, agar shifokor bemorni tekshirsa va buni qilish kerakligi haqida xabar bersa, ho’qna qilish mumkin.

Apendisit belgilari va turlari

Apandisitning ikki turi mavjud: o’tkir va surunkali. O’tkir appenditsitning belgilari og’ir va jarrohlik aralashuvni talab qiladi. Uch xil: yiringli, shilimshiq, yiringli va gangrenoz. Shilliq appenditsitda yallig’lanish kuchayadi va appendiks kattalashadi. Bu eng keng tarqalgan tur. Agar davolanmasa, yiringli appenditsit paydo bo’ladi. Yiringli appenditsit xo’ppozni keltirib chiqaradi va ichakning boshqa qismlariga tarqalishi mumkin.

*******

Uning yarasi natijasida qorin pardaning yallig’lanishi paydo bo’ladi. Gangrenoz o’tkir appenditsitda qon ivishi natijasida appenditsitga keladigan qon miqdori kamayadi. Natijada, to’qimalarning o’limi sodir bo’ladi va appendiks yorilib ketadi. Uning tarqalishi bilan qorin pardaning yanada kuchli yallig’lanishi paydo bo’ladi.

*******

O’tkir appenditsitning eng muhim belgisi qorin og’rig’idir. Bu og’riq kindik atrofidagi og’riq bo’lib, intensivligi asta-sekin o’sib boradi va qorinning pastki o’ng tomoniga tarqaladi. Bu nurli og’riq taxminan 4-5 soat davom etadi va bu davrda og’riqning intensivligi oshishi yoki kamayishi mumkin. Bu og’riq, shuningdek, qorin, orqa yoki jinsiy a’zolar hududida ham sezilishi mumkin.

*******

Bundan tashqari, ko’p hollarda ishtahani yo’qotish, ko’ngil aynishi va qayt qilish mumkin. Isitma biroz ko’tariladi. Ba’zi bolalarda diareya yoki ich qotishi mumkin. Bemorning rangi oqarib, yurak urishi kuchayadi.

Surunkali appenditsit o’tkir appenditsitga qaraganda engilroq kursga ega. Eng ko’p uchraydigan simptom tez-tez uchraydigan, ammo engilroq qorin og’rig’i. Ko’ngil aynishi yoki qayt qilish yo’q. Darhol operatsiya qilish shart emas.

Apandisit tashxisi qo’yilgandan so’ng darhol operatsiya qilish kerakmi?

Ha, juda kam hollarda appenditsit o’z-o’zidan o’tib ketadi va ko’p hollarda yallig’lanish yorilish yoki peritonitga olib kelishi mumkin.

Apandisitni oldini olish uchun davo bormi?

Yo’q.

Ortiqcha ovqatlanish tufayli appenditsit paydo bo’lishi mumkinmi?

Yo’q.

Apandisitni aniqlash uchun qanday laboratoriya tekshiruvlari o’tkaziladi?

Apandisitni aniqlash uchun qon testi o’tkaziladi.

Bemor qancha vaqt ichida operatsiya qilinishi kerak?

Bir necha soat ichida.

Apandisit yorilib ketganda nima bo’ladi?

Apandisitdan chiqqan yiring qorin bo’shlig’ini to’ldiradi va peritonitni keltirib chiqaradi. Bu juda xavfli holat.

Asoratlanmagan appenditsit operatsiyasidan keyin quyidagi amallarni bajarish qancha vaqt oladi?

Vanna => Yara yopilishi bilanoq.
Ko’chada yurish => Etti kundan o’n kungacha.
Zinadan ko’tarilish va tushish => Etti kundan o’n kungacha.
Uy ishlarini bajarish => Uch-to’rt hafta
Haydash => Uch-to’rt hafta
Er-xotin munosabatlari => Uch-to’rt hafta
Ishga qaytish => Uch-to’rt hafta
Oddiy jismoniy faoliyatni davom ettirish => Hafta o’rtasida olti-sakkiz hafta