Quyosh urishi belgilari, quyosh urishini davolash

Quyosh urishi – uzoq vaqt davomida quyosh ta’sirida bo’lish natijasida tana haroratini tartibga soluvchi mexanizmlarning buzilishi tufayli alomatlar paydo bo’ladigan klinik holat. Issiqlik urishi tananing ichki haroratini muvozanatlashtira olmasa va mexanizm ishlamay qolganda paydo bo’ladi.

Quyosh urishi qanday sodir bo’ladi?

Quyosh urishi odatda 40 darajadan yuqori havoda, ayniqsa peshin vaqtida sodir bo’ladi. Quyosh nurlari vertikal bo’lganda paydo bo’ladi. Issiqlik urishida tananing ichki harorati 40 darajadan oshadi, bu vaqtda hayot xavf ostida. Teri qizarib ketadi, issiq, lekin quruq bo’ladi. Tana tashqi issiqlik bilan bardosh bera olmasligini anglab etgach, bir nuqtada terlashni to’xtatadi.

Tana harorati 40 darajadan oshganidan keyin 15 daqiqa davomida omon qolish mumkin. Puls kuchli va to’liq ura boshlaydi, qusish va hushidan ketish hissi paydo bo’ladi. Shamolsiz kunlarda quyosh urishi xavfi yanada ortadi.

Issiqlik urishining dastlabki bosqichi issiqlikning charchashidir. Har birimiz buni kundalik hayotimizda turli darajada boshdan kechiramiz. Bu o’zini asabiylashish, charchoq va istaksizlik sifatida namoyon qiladi. Bu darajada qolar ekan, u katta muammolarni keltirib chiqarmaydi.

Issiq urish xavfi kimda?

• Ayniqsa, surunkali kasalliklari (yuqori qon bosimi, diabet, surunkali buyrak etishmovchiligi),
• saraton kasalliklari,
• ortiqcha vaznli yoki kaşektik odamlar,
• psixiatrik kasalliklarga chalinganlar,
• 65 yoshdan oshgan odamlar,
• 5 yoshgacha bo’lgan bolalar,
• Issiq yoz oylarida homilador ayollar ko’proq ehtiyot bo’lishlari kerak.

Quyosh urishining sabablari

Quyosh urishining eng katta sabablaridan biri bu juda yuqori haroratga ta’sir qilishdir. Dam olish uchun dengiz qirg’og’ida vaqt o’tkazish ham, harorat normasidan yuqori bo’lgan muhitda ishlash ham quyosh urishining eng katta sabablari hisoblanadi.

Yuqori haroratda spirtli ichimliklarni ko’p iste’mol qilish, qalin kiyim kiyish va ortiqcha ovqat iste’mol qilish ham quyosh urishiga sabab bo’ladi.

Issiq havoda inson tanasi teri yuzasiga qon oqimini oshiradi. U terlash va nafas chiqarish orqali ortiqcha issiqlikdan xalos bo’ladi. Terlash va nafas olish to’g’ri bo’lmasa, issiqlikning charchashi va quyosh urishi muqarrar bo’ladi. Natriy va xloridning yo’qolishi bilan quyosh urishi belgilari paydo bo’la boshlaydi.

Quyosh urishi belgilari

Bosh og’rig’i, qusish, ko’ngil aynishi, yuqori isitma, terlashning mumkin emasligi, asab tizimining buzilishi, bosh aylanishi, yurishning buzilishi va ongni yo’qotish quyosh urishining eng ko’p uchraydigan belgilaridir.

Agar konvulsiyalar, tartibsizlik nafas olish va 41 darajadan yuqori harorat bilan birga terida toshma bo’lsa, «issiqlik komasi» ehtimoli mavjud.

Kasallikning birinchi alomatida tashxis qo’yish va odam hushini yo’qotmasdan oldin zaruriy aralashuvni boshlash uchun shoshilinch ravishda sog’liqni saqlash muassasasiga murojaat qilish kerak.

Quyosh urishi belgilarini quyidagicha sanab o’tishimiz mumkin:

• Yuz va bosh terisi qizib, qizarib ketadi.
• Yuqori isitma bor.
• Qattiq bosh og’rig’i,
• mushaklarning kramplari,
• Zaiflik,
• bosh og’rig’i,
• bosh aylanishi,
• notinchlik,
• ko’ngil aynishi.
• Bo’yinning ensa qismida qattiqlik seziladi.
• Og’ir holatlarda ongni yo’qotish
• ko’ngil aynishi,
• Kusish va bosh aylanishi,
• Yurak urishi
• Issiq va quruq teri
• terlash qobiliyatining yo’qligi
• Teri birinchi navbatda qizarib, keyin oqarib, binafsha rangga aylanadi.
• Odatdagidan tezroq nafas olish
• tez yurak urishi
• Tana harorati 40 daraja va undan yuqori tezlikda ko’tariladi
• Bosh og’rig’i
• mushak kramplari
• ochiq o’quvchilar
• Issiq urishning alomatlari orasida nomutanosib nutq, atrof-muhitni tan olmaslik, chalkashlik, tajovuzkor nutq yoki xatti-harakatlar, qo’zg’alish va gallyutsinatsiyalar mavjud.
• Uyquchanlik yoki uyquchanlik
• pul o’tkazmang
• Ongni yo’qotish
• Issiqlikdan charchashda quyidagi alomatlar kuzatiladi:
• Zaiflik va charchoq
• Qattiq yoki og’riyotgan mushaklar
• Ko’ngil aynishi va qayt qilish
• Oqargan va sovuq teri
• Zaif va tez puls
• Ajab
• sekin terlash
• Bosh aylanishi va muvozanat buzilishi
• Hushidan ketish
• To’q sariq yoki to’q sariq rangli siydik
• Diareya
• uyquga moyillik,
• Jiddiy klinik sharoitlar, jumladan chalkashlik va koma paydo bo’lishi mumkin.

Quyosh urishida nima qilish kerak:

Yozgi jaziramada, ba’zi hududlarda havo harorati 40 darajaga yetganda va namlik 90 foizdan oshib ketganda, zarurat bo’lmasa, tashqariga chiqmang. Qo’shimcha chora sifatida, terlash orqali tanadagi suv yo’qotilishini oshiradigan qattiq kiyim kiymaslik kerak.

• Odamni sovuq muhitda, boshini ko’targan holda yotqizish kerak.
• Kiyimning qattiq qismlarini olib tashlash kerak.
• Boshni tashqi tomondan sovuq va nam qopqoqlar bilan sovutish kerak; Havo oqimi bir vaqtning o’zida yaratilishi kerak.

O’zingizni quyosh urishidan himoya qilish usullari

• Yengil , ochiq rangli , paxtadan tikilgan kiyim kiying
• Keng qirrali shlyapa, quyoshdan saqlaydigan ko’zoynak va kamida SPF 30 bo’lgan quyosh kremi bilan quyoshning zararli ta’siridan o’zingizni himoya qiling . Agar siz suzayotgan bo’lsangiz yoki terlayotgan bo’lsangiz, har 2 soatda quyoshdan saqlaydigan kremni qayta surting.
• Ko’p suyuqlik iching
• Agar siz tanangizning hidratsiyasiga va issiqlik chiqarish qobiliyatiga ta’sir qiladigan dori-darmonlarni qabul qilsangiz, ayniqsa ehtiyot bo’ling .
• Hech qachon hech kimni, shu jumladan uy hayvoningizni to’xtab turgan mashinada qoldirmang. Avtomobilingiz to’xtab turganda, bolaning kirishiga yo’l qo’ymaslik uchun uni qulflangan holda saqlang .
• Kunning issiq soatlarida og’ir ishlarni qilmang .
• Tananing issiq ob-havoga moslashishi uchun bir necha hafta kerak bo’lishi mumkin. Sekin-asta ko’nik . To’satdan o’zingizni issiqlikka duchor qilmang.
• Spirtli ichimliklar va qahva iste’molini cheklang

Quyosh urishidan qanday himoyalanish mumkin?

Tanamizni quyosh urishi va yuqori haroratning zararli ta’siridan himoya qilish;

• Zarurat bo’lmasa, quyoshning eng yuqori soatlarida tashqariga chiqmang.
• Yupqa, ochiq rangli va terlashiga olib kelmaydigan keng kiyimlarga ustunlik berish kerak.
• Siz, albatta, quyosh nurlaridan saqlaydigan ko’zoynak, shlyapa va soyabon kabi aksessuarlardan foydalanishingiz kerak.
• Quyoshdan himoya qiluvchi krem ​​quyoshga chiqishdan yarim soat oldin qo’llanilishi kerak.
• Kuniga kamida 2,5-3 litr suyuqlik (ayran, soda, suv va boshqalar) iste’mol qilish kerak.
• Oson hazm bo’ladigan engil ovqatlarga ustunlik berish kerak.
• Iloji boricha iliq dush olishingiz kerak.
• Uzoq va og’ir mashqlardan qochish kerak.

Issiqlik urishini davolash favqulodda holat hisoblanadi.

Agar odamda issiqlik urishi bor deb o’ylasangiz, tez yordam chaqiring yoki darhol kasalxonaga olib boring. Birinchi aralashuvning maqsadi yuqori tana haroratini imkon qadar tezroq kamaytirishdir. Tibbiy yordamni kutish paytida quyidagi birinchi yordam choralarini ko’rish mumkin:

Sovuq dush qabul qiling

Quyosh urishi bilan og’rigan odamning kiyimlarini echib oling va uni sovuq suv hammomiga qo’ying. Yoki tanangizni ho’l choyshab yoki sochiq bilan o’rang va qo’llaringizni va oyoqlaringizni muz chiplari bilan ishqalang. Agar suv etarli bo’lmasa, bosh va bo’yin hududini sovutib oling. Agar muz bo’lsa, muz kublarini qo’ltiq ostiga va qo’ltiq ostiga qo’ying. Havo oqimini va bug’lanishni oshirish uchun odamni gazeta yoki fan bilan sovutib oling.

Sovuq xonada saqlang

Dushdan keyin bemorni sovuq joyga olib boring.

Oyoqlarini ko’taring
Qon aylanishini bosh tomon yo’naltirish uchun oyoqlarini ko’taring.

Massaj:
miya va tana markazida qon aylanishini tiklash uchun qo’l va oyoqlarni massaj qiling.

Suv qo’shimchasi:
Agar bemor hushida bo’lsa, unga qultumlarda suv iching. Agar siz aqlan zaif bo’lsangiz, suv ichishning iloji bo’lmasligi mumkin. Bunday holda, tomir ichiga suyuqlik qo’shilishi talab qilinishi mumkin.

Bemorning tana haroratini kuzatib borish kerak.Bemorning
tana haroratini pasaytirganda, tana haroratini har 10 daqiqada rektal ravishda o’lchab, 38,5 darajadan pastga tushishiga yo’l qo’ymaslik kerak. Bemorni tana harorati 39,4 darajaga tushguncha dushda saqlang. Agar sizda termometr bo’lmasa, birinchi aralashuvdan keyin bemorning tanasi salqin bo’lguncha davom eting. Agar isitish yana boshlansa, sovutish jarayonini yana bajaring.

Issiqlik urishi uchun shifoxonada davolanish

Kasalxonada yanada ehtiyotkorlik bilan va nazorat ostida harorat o’lchovlarini olish mumkin. Markaziy tana haroratining keskin pasayishiga yo’l qo’ymaslik uchun tana harorati doimiy ravishda o’lchanadi. Tuz va elektrolitlar darajasini aniqlash uchun qon testlari o’tkaziladi va aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish uchun suyuqlik-elektrolitlar terapiyasi qo’llaniladi. Bemorning elektrolitlar qiymati buyrak etishmovchiligi uchun bir necha hafta davomida kuzatiladi.

Issiqlikdan charchashni davolash

Issiqlikdan charchash odatda uyda davolanishi mumkin.

Sovuq suv bilan namlash

Bemorni sovuq joyga qo’ying, kiyimlarini bo’shatib qo’ying yoki echib oling, ho’l sochiq yordamida sovuq suv bilan ishqalang va muz bo’laklarini sovutgich sifatida ishlating. Sovutish va bug’lanishni oshirish uchun bemorni ham sovutib oling.

Suyultirilgan tuzli suv ichish

Quyosh urishi bilan og’rigan odamga bir oz sho’r suv iching.(1 choy qoshiq tuzni 1 litr suvda eritib bo’ladi).Bu 1 litr suvni bemorga 1 soatdan ko’proq qultum qilib berish mumkin. Bemorning quvvatini oshirish uchun bir oz shakar suvi ham qo’shilishi mumkin. Og’iz orqali qo’shimchani qo’llash mumkin bo’lmasa, tibbiy davolanish uchun kasalxonaga yotqizish mos keladi.

Massaj qiling

Bemorga massaj qilish va cho’zish harakatlari orqali issiqlik urishining ta’sirini kamaytirish mumkin. Qattiq massaj va ho’l sochiq kramp mushaklariga yordam beradi. Tuzli suv berish issiqlik urishi oqibatlarini bartaraf etishga yordam beradi.

Issiqlikdan azob chekayotganlar 24 soat dam olishlari kerak.

Issiq urishning oqibatlari

Issiqlik charchoqlari beparvo qilinmasa, hayot uchun xavf tug’dirmaydi, ammo to’g’ri davolanmasa, quyoshning issiq urishi o’limga olib kelishi mumkin. Agar tananing sovutish mexanizmi muvaffaqiyatli bo’lmasa, tana harorati tez ko’tariladi va o’lim 30 daqiqadan kamroq vaqt ichida sodir bo’lishi mumkin. Ba’zi og’ir holatlarda buyrak va yurak etishmovchiligi kabi asoratlar dastlabki travmadan keyin yuzaga keladi va rivojlangan holatlarda o’limga olib kelishi mumkin. Issiq urish uning qurbonlarining 10% dan ortig’ini o’ldiradi.

Qanday hollarda shifokorni chaqirish kerak?

• Issiq urish shoshilinch tibbiy yordamdir. Agar siz quyidagi alomatlarni ko’rsatadigan odamga guvoh bo’lsangiz, shoshilinch tibbiy yordamga qo’ng’iroq qiling.
• Bosh aylanishi, bosh og’rig’i
• Haddan tashqari kuchlanish
• Kuchlanish
• Kuchli mushak og’rig’i, yuqori isitma yoki ko’ngil aynishi
• Konvulsiyalar yoki ongni yo’qotish

Quyosh urishi paytida nima qilish kerak emas:

• Agar bemor hushidan ketsa, ichimlik bermang.
• Spirtli ichimliklarni hidlamang.
• Alkogolli va gazlangan ichimliklar bermang.
• Qattiq oziq-ovqat juda xavfli oqibatlarga olib keladi. Bemorga hech qachon ovqat bermang.
• Bolalarni quyosh urishidan himoya qilish uchun nima qilish kerak?
• Ertalab soat 10:00 dan kunduzi 15:00 gacha bolalaringizni quyosh nurlari ostida qoldirmang.
• Farzandingizga soya qoidasini o’rgating va «Agar sizning soyangiz sizdan kichikroq bo’lsa, quyoshda qolmasin» degan taklifni tez-tez takrorlang.
• Himoya kiyimiga e’tibor bering.
• Himoya kremi sifatida sifatli ingredientlardan foydalaning.
• Suv va oq qum quyosh nurini aks ettiruvchi omillardir. Plyajlarda bo’lganingizda himoyaga alohida e’tibor bering.
• Agar bemor hushidan ketsa, unga suv ichmaslik kerak.
• Spirtli ichimliklarni hidlamaslik kerak.