Kompyuterdan foydalanish tufayli ko’zning o’zida yoki ko’rish sifati bilan bog’liq ba’zi muammolar paydo bo’lishi ko’zning charchash holati sifatida talqin qilinadi. Umumiy simptomlarni quyidagicha sanab o’tish mumkin: charchagan va og’riqli ko’zlar, ko’zlarda yonish va qichishish, loyqa ko’rish, quruqlik hissi, sug’orish, qichishish, qizarish, qichishish, diqqatni jamlashda qiyinchilik, ikki tomonlama ko’rish, yorug’lik to’lqinlarini ko’rish yoki shriftlar yoki grafikalar atrofida tarqalish , yorug’likka sezgirlik, bosh og’rig’i, bo’yin, orqa va elka og’rig’i.

Ushbu alomatlarning ba’zilari kompyuter oldida ishlayotganda paydo bo’lishi kompyuter bilan bog’liq ko’zning charchaganligini ko’rsatishi mumkin. Semptomlarning chastotasi va zo’ravonligi ish muhiti va odamning odatlariga, shuningdek, individual sabablarga qarab o’zgaradi. Shu nuqtai nazardan, kompyuterdan foydalanishning ko’zlardagi muammolari va ularni hal qilish bo’yicha takliflar haqida gapirish foydali bo’ladi.

Yuqorida qayd etilgan charchoq alomatlarini sezgan odam avvalo tekshiruvdan o’tishi va ko’z salomatligi haqida ma’lumot olishi kerak; chunki bu alomatlarning eng katta sababi ko’zlarning sinishi xatosi (ko’zoynak yoki linzalarni kiyishni talab qiladigan nomukammallik). Miyopi, gipermetropiya, astigmatizm kabi sinishi xatolarining mavjudligini aniqlash va ularni ko’zoynak yoki linzalar bilan tuzatish bu boradagi birinchi qadamdir. Bundan tashqari, hozirda ishlatiladigan retsept bo’yicha ko’zoynak yoki linzalarning etarli emasligi ko’zning charchashiga olib kelishi mumkin. Shu o‘rinda jamoatchilik orasida keng tarqalgan noto‘g‘ri fikrni aytib, haqiqatni aytish o‘rinli bo‘lardi; Kompyuterdan foydalanish odamlarning ko’rish qobiliyatini buzmaydi. Biroq, u mavjud bo’lgan sinishi xatosi alomatlarining paydo bo’lishiga vositachilik qiladi, bu odam o’sha paytgacha e’tibor bermagan yoki bilmagan. Oddiy ko’z, agar ish sharoitlari juda ekstremal bo’lmasa, kompyuter oldida yomonlashmaydi.

Yaqin ob’ektlarga qarashda ko’zlarda sodir bo’ladigan moslashuv o’zgarishlari tibbiy tilda akkomodatsiya deb ataladi. Uzoq ob’ektdan yaqin ob’ektga qaraganida, ko’zning ba’zi kichik mushaklari qisqaradi va ko’z ichidagi linza diametrini o’zgartiradi, biz uni kristall linzalar deb ataymiz, shuning uchun ko’zlar yaqinga moslashadi. Biz aytib o’tgan turar joy mexanizmi muammosiz ishlagan taqdirdagina har xil masofadagi ob’ektlarni istalgan vaqtda aniq ko’rish mumkin. Mexanizm ishlamay qolsa, kompyuter monitoridagi ob’ektlarga va/yoki uzoqdagi ob’ektlarga qarashda qisqa yoki uzoq muddatli vaqtinchalik loyqa ko’rish paydo bo’ladi. Oddiy sharoitda ko’zlar yarim soniya ichida yaqindan uzoqqa (yoki uzoqdan yaqinga) moslashadi, ya’ni yaqin ob’ektga qarab, birdan uzoqdagi ob’ektni tanlab, uni aniq idrok etish bu vaqtdan oshmasligi kerak. Agar bu muddat uzaytirilsa, moslashish mexanizmida nomutanosiblik mavjud. Bu holat ko’zning charchashiga va bosh og’rig’iga olib keladi va uni davolashda ko’zoynak ishlatiladi.

Akkomodatsiya mexanizmi odamlarda 40 yoshdan keyin tabiiy jarayon sifatida noadekvat bo’la boshlaydi va 60 yoshda to’liq etishmovchilik rivojlanadi. Bu holat presbiyopiya (yoshga bog’liq yaqin ko’rish buzilishi) deb ataladi. Davolash ko’zoynak o’qish yaqinida bo’lib, ular odatda 35-40 sm yaqin o’qish masofasiga mos ravishda moslashtiriladi. Lekin kompyuter qarshisida ishlaganda monitorlar odatda 70-75 sm masofada joylashgan bo’ladi.Bu masofani aniq ko’rish uchun ikkinchi ko’zoynak olish foydali bo’ladi, chunki monitorga asosiy ko’zoynak bilan qarash ko’zni charchatadi. noto’g’ri masofa tufayli.

Kompyuterlardagi ekran xususiyatlari ko’zlarga ta’sir qiluvchi yana bir muhim omildir. Tadqiqotlar natijasida ma’lum bo’ldiki, ko’zlar monitorga qaraganida, to’liq blokirovkaga (ya’ni ekranga to’liq moslashishga) erishib bo’lmaydi, yuqorida aytib o’tilgan kichik ko’z mushaklari doimo qisqaradi va bo’shashadi, va kristall ko’z linzalari doimo shaklini o’zgartiradi; Bu shuni anglatadiki, ko’zlar ekranga to’liq e’tibor qarata olmaydi va natijada ko’z charchoqlari haqida shikoyatlar boshlanadi. Shu sababli, ko’z salomatligi nuqtai nazaridan, ishlatiladigan ekranlar yuqori piksellar soniga va past yorqinlikka ega bo’lishi kerak.Katta va ilg’or texnologiyali ekranlar (LCD) eng muammosiz ekran turlaridir. Himoya filtridan foydalanish aks etishni kamaytiradi va monitordan chiqadigan nurlanishni past tezlikda bo’lsa ham filtrlaydi. Texnik ma’lumot sifatida shuni ta’kidlaymizki, 14 dyuymli monitorlar yangi texnologiyali past nurli katta monitorlarga qaraganda o’n barobar ko’proq nurlanish chiqaradi.

Ko’zlarda quruqlik hissi kompyuter foydalanuvchilari duch keladigan eng keng tarqalgan muammodir; Bu yonish, qichishish, qichishish, yirtish va qizarish bilan namoyon bo’ladi. Bu holat kontakt linzalarini taqib yurganlarda yanada yaqqol namoyon bo’ladi, chunki linzaning tabiiyligini saqlaydigan ko’z yoshlar tabiati monitor oldida o’zgara boshlaydi. Ko’zlarda quruqlik hissi paydo bo’lishining eng katta sababi – bu monitorga qaraganida me’yorning 1/3 qismigacha kamayib ketadigan miltillash tezligi, chunki odam yaqin atrofdagi ob’ektga e’tibor berganda, u refleksli ravishda kamroq miltillay boshlaydi. Ko’z qovoqlari har bir miltillaganda ko’z yoshlarini shox parda deb ataladigan shaffof qatlamga yoyib, kislorod bilan ta’minlaydi, namlaydi va oziqlantiradi, chunki kamroq miltillaganda ko’zlar quruq qoladi va cho’kishni boshlaydi. Yana bir sabab shundaki, monitor ko’z darajasidan yuqorida joylashgan bo’lib, bu holda ko’zlar yuqoriga qaraganligi sababli ko’z qovoqlari ochiq qoladi, bu esa ko’z yoshlarining bug’lanishini oshiradi va qurib ketishiga olib keladi. Bundan tashqari, ish muhitida ventilyatsiyada yuqori namlik va ko’z bilan bevosita aloqa qilish ko’zlarda quruqlikka olib kelishi mumkin. Kompyuterdan foydalanganda ko’zning ushbu omillar ta’sirida qurib qolmasligi uchun, ongli ravishda miltillash sonini ko’paytirish va ma’lum vaqt oralig’ida boshqa tomonga qarab miltillash refleksini normalizatsiya qilish kerak bo’lgan chora-tadbirlar qatoriga kiradi. Monitorni ko’z darajasidan pastga qo’yish kerak, buni monitorning yuqori qirrasi ko’z darajasidan bir oz pastroq bo’lishini ta’minlash orqali sozlash mumkin. Ushbu choralar bilan o’tmaydigan quruq ko’zlarni sun’iy ko’z yoshlari bilan davolash kerak.

Ko’zimizda ortiqcha yorug’likning ko’zlarga kirishiga va bezovtalanishiga to’sqinlik qiladigan mexanizm mavjud. Haddan tashqari yorqin yorug’lik bu mexanizmni avtomatik ravishda faollashtiradi va ko’zni qattiqroq ishlashiga olib keladi. Agar bu uzoq vaqt davom etsa, ko’zlar charchaydi va charchoq alomatlarini ochib, bu haddan tashqari yorqin muhitda o’zlarini noqulay his qilishlarini bildirishga harakat qiladilar. Ish muhitida to’g’ridan-to’g’ri ko’zlarga tushadigan yorug’lik manbasini yo’q qilish kerak va derazadan oqayotgan yorug’likni orqa tomonga siljitish ham ko’zni bo’shashtiradi. Ishlatiladigan yorug’lik manbai monitor yoki stolga orqa tomondan, elka darajasida tushishi uchun sozlanishi kerak. Bundan tashqari, monitorning kontrasti va yorqinligi sozlamalarini to’g’ri sozlash maqsadga muvofiq bo’ladi.Ekran fonining rangi ochiq va shriftlarning qorong’i bo’lishini afzal ko’rish ko’zni zo’riqishining oldini oladi.

Kompyuter oldida ishlayotganda ko’z sog’lig’ini himoya qilishning eng yaxshi usuli – ularni tez-tez dam olishdir. Har yarim soatda tanaffus qilish, ko’zlarni bir necha soniya yopiq holda ushlab turish va keyin uzoqdagi ob’ektga qarash va ko’zlarni bo’shatish kifoya. Stol va stulning ergonomik qoidalarga muvofiqligi ham tanani bo’shashtiradi. Uzoq muddatli ish paytida har soatda bajariladigan oddiy tana mashqlari o’tkir bo’lishga yordam beradi.