Jarohatlar – Birinchi yordam

Oddiy jarohatlar, jiddiy jarohatlar va nima qilish kerak …

( birinchi yordam )

Shikastlanganda ko’rsatiladigan birinchiyordam :
– dezinfektsiyalash vositasi (mikromid) yaraga kirishiga yo’l qo’ymaslik kerak.
– Kukun yoki pomad kabi moddalardan foydalanmaslik kerak.
-Qo’llaniladigan bandaj juda qattiq bo’lmasligi kerak.
Shikastlanish atamasi ba’zan teri osti yoki hatto chuqurroq to’qimalarning yaxlitligini buzish uchun ishlatiladi.

Jarohatlarni oddiygina quyidagicha tasniflash mumkin ( birinchi yordam ):
a)Oddiy jarohatlar: Bular kuchli qon ketishiga olib kelmaydigan, hayotiy organlarga zarar yetkazmaydigan va juda tez-tez uchramaydigan jarohatlardir.

b) Og’ir jarohatlar: Agar yara chuqur to’qimalarni qamrab olsa va hududdagi tuzilmalarning yaxlitligi buzilgan bo’lsa; Agar u keng maydonga tarqalgan bo’lsa va bir xil hududda bir nechta yaralar bo’lsa; Agar u kuchli qon ketishiga olib kelsa; Agar chuqur tuzilmalar ochiq bo’lsa yoki yara hududida begona narsalar qolsa, jiddiy shikastlanish hisobga olinadi. Og’ir yaralar uchun yondashuv va davolash usullari va og’ir qon ketishini davolash boshqacha. Ushbu maqolada faqat kichik jarohatlar haqida gap boradi.

Birinchi yordam ko’rsatishda nima qilish kerak:
ehtiyotsizlik, shoshqaloqlik va charchoq kabi sabablarga ko’ra, nafaqat bolalar, balki kattalar ham uyda va uydan tashqarida kichik baxtsiz hodisalarga duch kelishlari mumkin. Pichoq yoki singan shisha bo’lagi bilan jarohatlangan va kuchli qon ketishiga olib keladigan kesilgan, devor yoki temir. Rap kabi qo’pol sirtga ishqalanish natijasida paydo bo’lgan tirnalgan yoki bolg’a va mixlardan foydalanganda paydo bo’ladigan jarohatlarda nima qilish kerak? Bunday vaziyatda, birinchi navbatda, xotirjamlikni saqlash va janjalga tushmasdan jarohatlangan odamni imkon qadar tezroq yorug’ joyga qo’yish kerak.

Shundan so’ng, favqulodda vaziyatga urinish qiladigan kishi quyidagi asosiy fikrlarni hisobga olishi kerak:
1) Urinish qilgan kishi qo’llarini yuvishi kerak. va sovun bilan yaxshilab yuvib tashlang, toza sochiq bilan quriting, so’ngra spirt bilan ishqalang va havoda quriting.

2) Agar jarohat qo’llarda bo’lsa, jarohatlangan odamning barmoqlaridagi halqalarni va qo’llaridagi bilaguzuklarni olib tashlash kerak. Shunday qilib, agar shikastlanish hududida shish paydo bo’lsa, bu sohada qon aylanishining oldini olmaydi.

3) Yara atrofidagi joyni toza suv bilan yuvish (kerak bo’lsa, sovun va suv bilan) va yara joyiga tegmaslik kerak.

4) Yaraning atrofini dezinfektsiyalovchi (mikrosid)ga botirilgan paxta bilan artib olish kerak.

5) Yara atrofidagi joylarni artishda dezinfektsiyalovchining yaraga to’g’ridan-to’g’ri tegmasligiga e’tibor berish kerak. Dezinfektsiyalovchi modda terining yaxlitligi buzilgan jarohat sohasidagi hujayralarga zarar etkazishi mumkin.

6) Pomada yoki kukunli dori-darmonlarni yaraga surmaslik kerak.

7) Yara joyini steril doka bilan himoya qiling.

8) Yaraning barcha tomonlarini engil va bir xil darajada qoplagan holda, ortiqcha tortmasdan, joyni bint bilan o’rash. (Bintning yagona vazifasi yara joyiga qo’llaniladigan dori joyida qolishini ta’minlashdir.)

9) Agar yara hududida begona narsa (masalan, shisha bo’laklari) bo’lsa, uni bog’lab qo’ymaslik kerak, bu joyni himoya qilish uchun ko’p miqdorda steril doka yoki bir necha marta buklangan toza ro’molcha qo’yish kerak. Ayni paytda, yaraga bosim o’tkazish begona narsalarning chuqurroq kirib borishiga olib kelishi mumkinligini esdan chiqarmaslik kerak.

10) Agar yara hududida begona narsa bo’lsa yoki yara zanglagan yoki iflos narsadan kelib chiqqan bo’lsa, jabrlanuvchini birinchi tibbiy yordam ko’rsatish markaziga olib borish kerak.

Kichkina yaralarni parvarish qilish
: uyda yoki ishda paydo bo’lgan kichik jarohatlarda yara joyini tegishli usul bilan tozalash kerak va keyin steril doka bilan qoplanadi.

Birinchi yordam ko’rsatishda quyidagi ikkita asosiy qoidani esdan chiqarmaslik kerak:
-Qo’llaniladigan steril doka quruq bo’lishi kerak; Yara joyini yumshatishga yo’l qo’ymaslik uchun, yara atrofidagi joyni yuvish va tozalashdan keyin yaxshilab quritilishi kerak.

-Xududga qo’llaniladigan kiyinish yoki yamoq iflos yoki nam bo’lmaguncha o’zgartirilishi shart emas. To’g’ri qo’llaniladigan kiyinish yara hududida bir necha kun qolishi mumkin.

Bandaj turlari:
doka bandaji: Bozorda kiyinish uchun barcha o’lchamdagi doka mavjud; Bular yaraning to’liq qoplanishini ta’minlaydi. Biroq, doka steril emasligini va jarohatga to’g’ridan-to’g’ri tegish xavfli ekanligini unutmaslik kerak.

Steril kiyimlar: Bozorda mikroblardan tozalangandan keyin qadoqlangan kiyimlar mavjud.

Uchburchak o’rash: Har xil o’lchamdagi uchburchak o’rash bardoshli materialdan tayyorlangan. Bu bir tomondan yara joyining harakatsiz saqlanishini ta’minlasa, ikkinchi tomondan bintlarning yarada qolib ketishini ta’minlaydi.

Moslashuvchan rulonli bog’lamlar: odatda xususiyatsiz bo’lgan oddiy bog’ichlar ko’pincha yaraga qo’yilgan steril dokani ushlab turish uchun ishlatiladi. Turli o’lchamdagi ko’plab turlar mavjud.

Yamalar (Band-Aids): Bozorda turli xil shakl va o’lchamdagi yamoqlar mavjud. U chuqur yaralarda bir-biridan ajralib turadigan yara qirralarini birlashtirish uchun ishlatiladi. Plastmassa va yopishtiruvchi bo’lgan qism jarohat atrofida buzilmagan teriga yopishtirilgan; Yamoqning o’rtasida steril doka bo’lgan qism butun yarani qoplaydi.

Bo’yinbog’siz hollarda:
jarohatni parvarish qilish uchun zarur bo’lgan material mavjud bo’lmagan hollarda, qon ketishini aniqlash uchun ochiq rangli bog’lovchi materialdan foydalanish tavsiya etiladi. Steril dokani ushlab turish uchun ro’molcha, galstuk, sochiq va hatto ayollar paypoqlari ham qo’llaniladi.