Singan holatlari – Salomatlik
Singan holatlarida eng muhim qoida singan joyning harakatsiz bo’lishini ta’minlashdir.
Singan – suyak to’qimalarining uzluksizligini to’liq buzish. Yoriqlar ko’pincha og’ir va to’satdan tushish yoki avtohalokat kabi travmatik hodisalar natijasida yuzaga keladi. Shuningdek, jarohatlarsiz yoki kichik hodisa natijasida yuzaga keladigan yoriqlar mavjud. Bu suyaklar kerakli darajada mustahkam bo’lmaganligi sababli yuzaga keladi. Suyak strukturasining zaiflashishiga yoki erishiga olib keladigan kasalliklar, masalan, raxit, osteoporoz (suyak to’qimalari zichligining pasayishi), osteomielit (suyak qattiq to’qimalari va iligi yallig’lanishi), suyak sili, birlamchi yoki ikkilamchi suyak o’smalari bunday yoriqlarga olib kelishi mumkin.
Hatto bitta hudud bilan chegaralangan sinishlar ham butun tanaga xavf tug’dirishi mumkin. Tanaga qarab farq qilishi mumkin bo’lgan ushbu xavflarning eng muhimi, yog’li tiqinlar yoki ko’p qon ketishi tufayli gipovolemik shok (aylanayotgan qon hajmining pasayishi tufayli).
Shuning uchun nafaqat singan hududga, balki bemorning umumiy holatiga ham e’tibor berish kerak.
Sinishlar
Yopiq va ochiq yoriqlarni farqlash katta ahamiyatga ega. Ochiq sinishda terining va teri osti yumshoq to’qimalarining yaxlitligi buziladi va sinish chizig’i tashqi muhit bilan aloqada bo’ladi. Suyak to’qimasi yallig’lanishga nisbatan past qarshilikka ega bo’lganligi sababli, ochiq yoriqlarda suyakning yallig’lanish xavfi juda yuqori. Yopiq sinishda sinishni qoplaydigan va uni tashqi muhitdan ajratib turuvchi to’qimalarning yaxlitligi buzilmagan bo’ladi. Har ikki turdagi yoriqlarda ham nervlarda, qon va limfa tomirlarida, shuningdek, atrofdagi yumshoq to’qimalarda turli darajadagi shikastlanishlar paydo bo’lishi mumkin. Yoriqlar har doim ham osonlikcha sezilmaydi. Biroq, bemorni noto’g’ri ko’chirish ba’zan jiddiy zarar etkazishi sababli, tashxis qo’yishda xatolik chegarasini minimallashtirish kerak. Singanni e’tiborsiz qoldirish uni noto’g’ri aniqlashdan ko’ra xavfliroqdir. Misol uchun, agar umurtqa pog’onasi sinishi sezilmasa yoki sinish shubhasi e’tiborga olinmasa, bemorni ehtiyotsiz va noto’g’ri tashish orqa miya shikastlanishiga va oxir-oqibat falajga olib kelishi mumkin.
To’liq sinishlarda alomatlar ko’pincha hayratlanarli. Bularga sinish joyida og’riq va og’riq, shishish, g’ayritabiiy harakatchanlik, suyak yorilishi, deformatsiya va funktsiyaning yo’qolishi yoki zaifligi kabi o’ziga xos tovushlar kiradi.
Tashxis:
Tabiiyki, singanlikni tanib olishning eng asosiy elementi simptomlarning paydo bo’lishiga sabab bo’lgan travmatik hodisani bilishdir.
Ayniqsa, to’liq bo’lmagan sinishlarda tashxis qo’yish oson bo’lmagan holatlar mavjud. Buning sababi shundaki, alomatlar zaif yoki yashirin (masalan, kiyim ostida). Bunday shubhali vaziyatlarda juda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish kerak. Avvalo, shikastlangan deb hisoblangan hududdagi kiyimlarni ehtiyotkorlik bilan olib tashlash kerak. Agar protsedura bemor uchun qiyin yoki og’riqli bo’lsa, uni darhol to’xtatib, singandek harakat qilish kerak. Engil holatlarda, birinchi yordam ko’rsatuvchi provayder barmog’ini singan deb gumon qilgan suyak ustiga siljitib, mahalliy og’riq bor-yo’qligini ko’rishi mumkin. Barmoq lezyon maydoniga etib kelganida og’riqning kuchayishi sinish shubhasini tasdiqlashda muhim element hisoblanadi.
Singanning eng keng tarqalgan oqibatlari shok, yallig’lanish (ochiq yoriqlarda) va yog ’emboliyasidir. Singan suyak iligidan qonga o’tadigan yog ‘tiqinlari o’pkaga etib boradi va og’riq, nafas olish qiyinlishuvi, isitma, yurak urishi tezligini oshirishi, qo’zg’alish va o’limga olib kelishi mumkin.
Singan turlari;
Singanni tan olishning umumiy mezonlari va sinishga javoban xatti-harakatlarning asosiy qoidalari oldingi maqolada tushuntirilgan. Ushbu maqola singan taqdirda ehtiyot choralarini o’z ichiga oladi.
Qo’l sinishi
Qo’l singan taqdirda, tirsagi (bilak) ostidagi qismini ko’kragiga bukish va ro’mol bilan bog’lash, ustki qismini esa yog’och (yoki buklangan qotib qolgan gazeta, jurnal) orasiga qo’yish kerak. va boshqalar) tanaga, old va orqaga qarab, tanaga bog’langan. Ayniqsa, bolalarda tez-tez uchraydigan tirsak sinishida qo’ltiq ostidan barmoqlargacha butun qo’lni yog’och bo’laklar yordamida hozirgi holatida, siqmasdan mahkamlash kerak. Bilak va bilak sinishlarini matoga o‘ralgan tayoqchalar bilan siqmasdan zudlik bilan barqarorlashtirish va bemorni kaftini pastga qaratib kasalxonaga tezroq olib borish kerak. Yoqa suyagi singan taqdirda, bilak tanaga qarab buklanadi va u erda bo’yin orqasiga bog’langan uchburchak shakldagi mato bilan biriktiriladi. Bilak va ko’krak o’rtasida yumshoq material qo’yiladi. Singan qo’l sog’lom qo’lning qo’ltiq ostiga bog’langan tasma bilan mahkamlanadi.
Oyoq sinishi
Femurning sinishi bo’lsa, elkadan oyoqqa cho’zilishi mumkin bo’lgan va taxminan 15 sm kengligida bo’lgan yog’ochni topish kerak. Yog’och bo’lagi kontaktni yumshatish uchun choyshab, adyol yoki shunga o’xshash mato bilan qoplangan. Keyin shikastlangan tomondan bemorning ostiga qo’yiladi va mahkamlanmasdan chiziqlar bilan bog’lanadi; Shunday qilib, butun oyoq, son suyagi va orqa miya barqarorlashadi. Kerakli taxtani topib bo’lmaydigan hollarda, bemorning oyoqlari orasiga o’ralgan choyshab qo’yiladi. Ikki oyoq, sondan to to’piqgacha, lentalar (galstuk, sochiq va boshqalar) bilan bog’langan. Tiz qovog’i singan taqdirda, iloji bo’lsa, oyoqni sondan oyoqqa mahkamlash kerak, agar iloji bo’lsa, matoga o’ralgan yog’och yoki qattiq tayanch bilan. Oyoqning tizzadan oyoqqa sinishi bo’lsa, kestirib, oyoq uchigacha cho’zilgan ikkita yog’och bo’lagi orasidagi oyoqni barqarorlashtirish kerak. Shu bilan birga, bir qo’lingiz bilan oyoq uchiga teging. Ikkinchi qo’l bilan tovonni ushlab, sekin tortib, oyoqni to’g’rilash foydalidir. Oyoq suyagi yoki barmoqlari singan bo’lsa, poyabzalni olib tashlash kerak, agar qattiq og’riq yoki boshqa sabablarga ko’ra uni olib tashlash mumkin bo’lmasa, uni kesib tashlash kerak. Keyin qalin kompresslar qo’llaniladi va oyoq siqilmasdan bog’lanadi.Shunday qilib, sinish nisbatan harakatsizlangandan so’ng, bemor eng yaqin shifoxonaga olib boriladi.
Yuz suyaklarida sinishlar
Yuzning sinishining eng keng tarqalgan sababi – yo’l-transport hodisalari. Turli jarohatlar natijasida yuzaga kelishi mumkin bo’lgan burun sinishi eng ko’p uchraydi. Ko’pincha burun sinishi e’tiborga olinmaydi. Shuni esdan chiqarmaslik kerakki, ayniqsa, bolalarda jarohatdan keyin to’g’ri davolanmagan singan burun noto’g’ri tuzalib, havo o’tishida qiyinchiliklarga, shuningdek, estetik muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. Voyaga etganida bunday deformatsiyalarni jarrohlik yo’li bilan tuzatish qiyin.
Mandibulaning sinishi, ayniqsa, yo’l-transport hodisalarida va sportchilarda juda keng tarqalgan. Bu suyakdagi yoriqlar deformatsiya tufayli osongina seziladi. Ammo ba’zida suyak uchlarida harakat juda oz bo’lgani uchun sinish tan olinmasligi mumkin.Bemorning og’zini yopa olmaslik, so’lakning qonga aralashib ketishi jag’ suyagi sinishi alomatlari hisoblanadi. Mandibulaning barcha harakatlari og’riqli. Ko’pincha tishlarda sinish kuzatiladi.Bu holda birinchi yordam sifatida jag’ni biroz ko’tarib, og’izni yuqori va pastki tishlar bir-biriga mos kelguncha yopish kerak. So‘ngra jag‘ni boshning tepa qismidan va ensa qismidan ikkita tasma bilan bog‘lab mahkamlanadi.Bemor qusayotgan bo‘lsa, galstukni yechish kerak bo‘ladi. Chinni muloyimlik bilan qo’llab-quvvatlaydi va qusish to’xtaguncha bosh bir tomonga buriladi.
Umurtqa pog’onasi sinishi
Orqa miya sinishi birinchi yordam ko’rsatishda eng ko’p muammolarni keltirib chiqaradigan tur. Noto’g’ri harakat umurtqa pog’onasi orqali motor nervlari va sezgilarga boradigan nerv ildizlari yoki orqa miya shikastlanib, falajga olib kelishi mumkin. Bachadon bo’yni umurtqalaridagi yoriqlar va boshqa o’murtqa yoriqlar o’rtasida farqlash kerak. Bachadon bo’yni umurtqalarida sinish holatlarida bemorni harakatsiz ushlab turish juda muhimdir. Bemorni tashish uchun kamida 4 kishi talab qilinadi. Bemorni zambilga yoki mato bilan qoplangan yog’och taxtaga (uzunligi kamida ikki metr bo’lishi kerak) olib borishda bir kishi boshini tanasi bilan bir qatorda ushlab turishi kerak, bir kishi yelkadan, bir kishi sondan ushlab turishi kerak. boshqasi oyoqlarini ko’tarishi kerak. Agar bu shartlar bajarilmasa, qutqaruvchini kutish yaxshidir. Iloji bo’lsa, bemorni zambilga qo’yish uchun etarlicha baland ko’tariladi va mahkam bog’langan kayışlar bilan bog’lanadi. Boshning ostiga hech narsa qo’yilmasligi kerak, lekin kasalxonaga etib borguningizcha uni harakatsiz ushlab turish uchun chekkalariga qattiq yoki yarim qattiq narsalarni (gazeta, buklangan kiyim va boshqalar) qo’yish kerak. Orqa va belning sinishi uchun bir xil ehtiyot choralarini ko’rish kerak. Agar bemor topilganda yotgan bo’lsa, burilishdan oldin yog’och plastinka qo’llash orqali umurtqa pog’onasining egilishining oldini olish kerak. Agar bu vaziyatda to’g’ri harakat qilishning iloji bo’lmasa, qutqaruvchini kutish yaxshidir.