Homiladorlik va emlash

Yuqumli kasalliklarga qarshi kurashda emlashning ahamiyatini inkor etib bo’lmaydi. Vaktsina bilan oldini olish mumkin bo’lgan kasalliklar bolalar va yoshlarda juda kam uchraydi, ammo keksa odamlarda bu kasalliklar hali ham muammo bo’lishi mumkin. Kattalar difteriya, qoqshol, parotit va qizilcha kabi kasalliklarga qarshi tabiiy ravishda emlanadi, chunki ularda bu kasalliklar mavjud yoki ular emlanmagani uchun xavf ostida.
Vaktsina bilan oldini olish mumkin bo’lgan kasalliklar xavfi va vaktsinalarning xavfsizligi homilador ayollarda muammo bo’lishi mumkin. Homiladorlik paytida ona va homila uchun xavf tug’dirishi mumkin bo’lgan keraksiz giyohvand moddalarni iste’mol qilishdan va aralashuvlardan qochish kerak.

Homiladorlik davrida zararli bo’lgan emlashlar

Qizamiq
, qizilcha , poliomielit
chechak , sariq isitma,
homiladorlik davridagi vaktsinalar
Qoqshol/difteriya

Gepatit B
grippi (gripp)
Pnevmokok
Gepatit A
vabo
meningokok
Tifo-paratif
Yuqumli kasalliklarga qarshi ishlatiladigan immun bilan bog’liq moddalarni uchta asosiy guruhga bo’lish mumkin:
Vaktsinalar, toksoidlar va immun globulinlar.
Vaktsinalarni ikki guruhga bo’lish mumkin: jonli vaksinalar va faolsizlangan vaktsinalar.
Homilador ayollarda jonli virusli vaktsinalardan foydalanish xavflidir. Faollashtirilgan vaktsinalarni qo’llash bilan bog’liq muammolar haqida xabar berilmagan. Agar homilador ayolga vaktsina yoki toksoid qo’llanilishi kerak bo’lsa, birinchi 3 oydan keyin buni qilish mantiqan to’g’ri keladi. Homilador ayollarga vaktsinani qo’llashda quyidagi qoidalarga rioya qilish tavsiya etiladi:

1. Agar vaksinaning foydasi xavfdan yuqori bo’lsa,
2. Yuqumli qo’zg’atuvchi bilan ta’sir qilish xavfi yuqori bo’lsa,
3. Vaktsina samarali va xavfsiz bo’lsa,
4. Agar ona va/yoki homila infektsiya xavfi ostida bo’lsa. .

Agar emlash amalga oshirilsa, homila uchun homiladorlikning oxiriga kelib buni qilish foydaliroq bo’ladi. Antikorlar platsentadan 16-haftadan boshlab o’tishi ma’lum bo’lsa-da, to’liq o’tish faqat 32-haftadan keyin sodir bo’ladi. Plasenta etuk bo’lganda, u antikorlarni osonroq o’tkazadi. Tug’ish yoshidagi ayollar homilador bo’lishdan oldin qizamiq, qizilcha, parotit, difteriya, qoqshol, poliomielit va suvchechakka qarshi emlash foydalidir. Emlashda muhim nuqta – bu odam ilgari ushbu kasalliklarga duchor bo’lganmi, ya’ni uning immuniteti bormi. Bugungi kunda barcha homilador ayollarning qizilcha va gepatit B ga qarshi immuniteti tekshirilmoqda.

Qoqshol va difteriya

Hozirgi vaqtda qoqshol kamdan-kam uchraydi, chunki ko’pchilik qoqsholga qarshi emlanadi. Qoqshol yangi tug’ilgan chaqaloqda ham paydo bo’lishi mumkin, agar onasi yomon gigiena sharoitida tug’sa va ona emlanmagan bo’lsa. Bolalikda tetanozga qarshi emlash difteriya va ko’k yo’tal bilan birgalikda kombinatsiyalangan emlash sifatida qo’llaniladi.
Birinchi emlash uchun 1-2 oylik interval bilan 3 ta ariza talab qilinadi. Emlangan shaxslar 11-12 yoshdan keyin 10 yillik oraliqda tetanoz-difteriya toksoidini takrorlash tavsiya etiladi

Grippga qarshi emlash

Onada gripp infektsiyasi tufayli ona va yangi tug’ilgan chaqaloq uchun ba’zi xavflar paydo bo’lishi mumkin. Gripp noyabr va mart oylarida eng ko’p uchraydi. Kuluçka muddati 1-4 kun. Bu isitma, bezovtalik, mushak og’rig’i va bosh og’rig’i kabi alomatlarga ega. Homiladorlik paytida yuzaga keladigan o’zgarishlar tufayli gripp infektsiyalari yanada og’ir bo’lishi mumkin. Tibbiyot xodimlariga, surunkali bemorlarga va 65 yoshdan oshgan odamlarga qo’llanilishi tavsiya etiladi. Homilador ayollarga grippga qarshi emlash mumkin, ammo birinchi 3 oyni kutish kerak.

gepatit B

Gepatit B butun dunyoda uchraydigan yuqumli kasallikdir. AQShda har yili 200 000 dan ortiq odamga gepatit B tashxisi qo’yiladi va ularning 20 000 nafarida surunkali jigar kasalligi rivojlanadi.
Ona gepatit B tashuvchisi bo’lsa, yangi tug’ilgan chaqaloqqa yuqish xavfi 10-85% orasida o’zgarib turadi. Gepatit B bilan kasallangan yangi tug’ilgan chaqaloqda kelajakda jigar kasalligini rivojlanish xavfi 90% ni tashkil qiladi. Emlash va tug’ilgandan so’ng darhol kiritilgan immunoglobulin bilan onadan yuqishning 90% oldini olish mumkin. Emlash 6 oyda 3 marta amalga oshirilishi kerak, shu tarzda 90% immunitetga erishish mumkin.