Shingles nima? Nega takrorlash kerak?
Shingles nima?
Teri ustida, nervlar bo’ylab, ayniqsa, magistral, oyoq va yuzda bir qator og’riqli bo’shliqlar shaklida paydo bo’ladigan yuqumli kasallik «shingil» deb ataladi.
Oddiy sog’lom odamlar va yoshlarda kam uchraydigan, yoshi oshgani sayin tez-tez uchraydigan kasallik virusli kasallik bo’lib, insonning hayot sifatini buzadi.Bu kasallik bugungi kunda juda keng tarqalgan bo’lib, davolanishga qaramay, qaytalanish tendentsiyasiga ega.
Nevrolog dots. Dr. Serdar Dağ Shingles haqida bilishingiz kerak bo’lgan narsalarni yozdi.
Bu kasallik odatda bolalik davrida, suvchechak virusi (mikrob) nervlarga joylashib, yillar o‘tib, ba’zi sabablarga ko‘ra organizmning mudofaa mexanizmi buzilganida o‘z-o‘zidan qaytalanib turadigan kasallikdir.
Ko’pincha odamning ko’krak qafasi va orqa sohalarida kuzatiladi.Kamdan kam hollarda bo’yin, bel va bosh sohalarida ham ko’rish mumkin.Bu kasallik toshmadir.Bu toshmalar juda og’riqli va teginishga juda sezgir.Kamdan kam hollarda. , bemorda isitma va charchoq paydo bo’lishi mumkin.Toshma taxminan 10 kundan keyin qobiq paydo bo’ladi..
Sog’lom odamlarda lezyon 2-3 hafta ichida yo’qoladi.Ba’zida toshma uzoq vaqt davom etishi mumkin.
Bu kasallikning eng bezovta qiluvchi jihati juda kuchli qichitqi va yonish og’rig’i va teginishga sezgirlikning oshishi hisoblanadi.Ba’zida bu og’riqlar toshma tuzalganidan keyin uzoq vaqt davom etadi.Bu holat postgerpetik nevralgiya deb ataladi.
Bu kasallik nafaqat og’riqni keltirib chiqaradi. Bundan tashqari, insonning hayoti va hayotiy organlariga ta’sir qiladigan zarar etkazishi mumkin.Misol uchun, ko’zlar eng ko’p bosh sohasiga ta’sir qiladi.
Ehtiyot choralari ko’rilmasa, ko’rlikka olib keladigan vaziyatlar bo’lishi mumkin.
Shunga qaramay, ba’zida bu kasallik tufayli falaj paydo bo’lishi mumkin. Ayniqsa, birinchi 3-5 xaftada toshma paydo bo’lganda, falaj bo’lish ehtimoli mavjud. Bu falaj mushaklar kuchsizligi shaklida bo’ladi.
Bu kasallik asab tizimiga ta’sir qiladigan kasallik bo’lib, asosan o’rta va katta yoshdagilarda kuzatiladi.
Buni juda oddiy tushuntiradigan bo‘lsak, suvchechak bolalik davrida paydo bo‘lganda, bu kasallikni keltirib chiqaruvchi mikrob nervlarga joylashadi, keyingi davrlarda esa organizmning qarshiligi pasayganda faollashadi va kasallik paydo bo‘ladi.
Davolash bilan kasallikning belgilari yo’qoladi.
Biroq, tananing qarshiligini kamaytiradigan eng muhim omillar asab tizimiga zarar etkazadigan omillar, masalan, fikrlarni takrorlash, haddan tashqari qayg’u va surunkali tushkunlik.
Bundan tashqari, tananing qarshiligini kamaytiradigan boshqa kasalliklar (qandli diabet va boshqalar) bu kasallikning ochilishiga olib keladi. Shu sababli kasallikni davolashda kasallikni keltirib chiqaruvchi mikrobga qarshi davolash bilan bir qatorda organizmning qarshiligini kamaytiradigan omillarga ham qarshi kurashish zarur.
Masalan; davolash bilan parallel ravishda ruhiy tushkunlik bilan og’rigan bemorning ahvolini tuzatish kabi.
Yuqorida aytib o’tganimdek, og’iz orqali yoki tomir ichiga antimikrobiyal preparatlar va og’riq bilan bog’liq davolash klinik ko’rinishning og’irligiga qarab qo’llaniladi.
Davolanishdan tashqari eng muhimi tana qarshiligini oshirish uchun qoʻllab-quvvatlovchi davolashdir.
Kasallikning qaytalanishini oldini olish uchun tananing qarshiligini oshirish va kasallikni keltirib chiqaradigan mikrobni yoʻq qilish yoki faolsizlantirish kerak.
Koʻpincha taʼkidlaganimdek mening maqolalarimda, bu kasallik uchun yaxshi axloq va tana qarshiligi juda muhimdir.