Bolalarda semirib ketish xavfi
Kattalar qatori bolalarda ham ortib borayotgan semizlik qandli diabet, yurak xastaliklari va gipertoniya kabi kasalliklarga yo‘l ochayotgani ma’lum qilingan.
IHA muxbiri tomonidan tuzilgan ma’lumotlarga ko’ra, so’nggi 20 yil ichida dunyoda semirish bolalar bilan bir qatorda kattalarda ham keskin oshdi.
Mutaxassislar Qo’shma Shtatlardagi (AQSh) bolalarning 30 foizi va Evropada 15 foizi semirib ketganligini ta’kidlab, oilalari tomonidan haddan tashqari himoyalangan yoki e’tiborsiz qolgan bolalar ham semirishga moyil ekanligini ta’kidlamoqdalar.
Mutaxassislar bolalarda semizlikning voyaga yetganda ham davom etish ehtimoli ikki baravar ortganiga urg’u berib, bu holatning diabet, yurak xastaligi, gipertoniya kabi kasalliklarga chalinish xavfini oshirishiga e’tibor qaratib, davolanishning muhimligini ta’kidlamoqda.
Mutaxassislarning ta’kidlashicha, semirib ketgan bolalar, ayniqsa maktab yoshida yolg’izlikka intiladi.
Mutaxassislar 2 yoshgacha bo’lgan semiz bolalar uchun hech qanday parhezni tavsiya etmaydi.
Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti erta yoshda o’sish va rivojlanishga salbiy ta’sir ko’rsatishning oldini olish uchun 6 yoshgacha bo’lgan yosh bolalarga dietani qo’llash maqsadga muvofiq emasligini ta’kidlaydi.
Semirib ketgan bolalarni davolashda vazn yo’qotishga, birinchi navbatda, vazn ortishini to’xtatish, hozirgi vaznni saqlab qolish va bolaning bo’yi o’sishiga imkon berish orqali erishiladi.
Semirb ketgan bolalar uchun, agar kerak bo’lsa, maktabgacha oyiga 1 kilogramm, o’smirlik davrida esa 2-3 kilogramm vazn yo’qotish tavsiya etiladi.
Semirib ketishni davolashda bolalarning hozirgi ovqatlanishi ham baholanadi va oziq-ovqat tanlash yoki miqdoridagi xatolar tuzatiladi.
Vaqt o’tishi bilan bolalarning etarli va muvozanatli ovqatlanish odatlariga ega bo’lishlari ta’minlanadi.
Ovqatlanish haqida xatolar
Mutaxassislar jamiyat va muassasalarda bolalarning sog‘lom ovqatlanishi bo‘yicha yo‘l qo‘yilayotgan xatolar va e’tibor berish kerak bo‘lgan jihatlarni quyidagicha sanab o‘tadi:
— An’anaviy turk oshxonasining uy uslubidagi taomlari bilan oziqlangan bolalar semirishmaydi. Tayyor ovqatlarni kamaytirish va bolalarni an’anaviy ovqatlanishga o’rgatish foydaliroqdir.
— Semizlik ko’proq ona suti emas, balki sun’iy aralashmalar bilan oziqlanadigan bolalarda uchraydi. Shu sababli, ona sutiga doimo ustunlik berish kerak.
— Bolalar oiladan har qanday tarzda foydalanishlari mumkin. Hatto eng ongli oilalar ham bolalarni fastfud, kola va chiplardan himoya qila olmaydi.
Biroq, oilalar bola chanqaganida kola va shunga o’xshash ichimliklar emas, balki suv va sut ichishni o’rgatishlari kerak.
— Oilalar dam olish kunlari farzandlarini olib, fast-fud deb ta’riflangan restoranlarga borishadi. Buning o’rniga, piknik uchun yashil hududlarga borishingiz mumkin.
— Xususiy maktablarda beriladigan taomlarning ozuqaviy qiymati past va kaloriyasi yuqori. Ko’pincha haftada kamida 2 — 3 kun kartoshka va shirinliklar mavjud. Bu xatoni maktab ma’muriyati to‘xtatishi kerak.
