Chekishning zararlari

Karadeniz Texnika Universiteti Tibbiyot fakulteti Ko’krak qafasi kasalliklari bo’limi tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko’ra, sigaretaning ba’zi zararli moddalari quyidagilardir:

Poloniy — 210 (kanserogen), Radon (radiatsiya), Metanol (raketa yoqilg’isi), Toluol (tiner), Kadmiy (akkumulyator metalli), Butan (tsilindrli gaz), DDT (insektitsid), Vodorod siyanidi (gaz kamerasi zahari), Aseton ( tirnoq bo’yog’i). tozalovchi), naftalin (kuya kovucu), vodorod siyanidi (gaz kamerasi zahari), mishyak (kalamush zahari), ammiak hojatxona tozalagichi), uglerod (ishlatiladigan monoksit gazi), nikotin va 3885 ta zaharli moddalar.

KTU Tibbiyot fakulteti Tibbiyot kafedrasi ma’lumotlari chekishning inson salomatligiga ko’plab zararlarini ochib beradi. Shunga ko’ra, birinchi navbatda turli xil saraton kasalliklarini keltirib chiqaradigan chekish, ikkinchidan, nafas olish tizimi va yurak-qon tomir kasalliklarini keltirib chiqaradi.

Chekish natijasida yuzaga keladigan saratonning turli turlari:

o’pka, lab, til, farenks, halqum, jigar, qizilo’ngach, oshqozon, anus, oshqozon osti bezi, bachadon, ko’krak, tuxumdon, buyrak, siydik pufagi, jinsiy olatni va qon saratoni.

Chekish natijasida kelib chiqadigan nafas olish tizimi kasalliklari quyidagilardan iborat:

Surunkali bronxit, amfizem, astma, Gudpasture’s, eozinofil granuloma, bronxiolit, uyqu apneasi, pnevmotoraks, sil, pnevmokokk infektsiyasi.

Chekish natijasida kelib chiqadigan yurak-qon tomir kasalliklarining turlari:

Aterosklerotik yurak-qon tomir kasalliklari (buyrak, koronar, karotid, tutqich, yonbosh arteriyalar va qorin aortasi), infarkt, aritmiya, insult, periferik arteriya kasalligi, venoz tromboemboliya.

 Chekish, shuningdek, ovqat hazm qilish tizimi kasalliklari, erta menopauza, osteoporoz, erta tug’ilish, membranalarning erta yorilishi, homiladorlik, kam vazn, to’satdan bolalar o’limi, o’sish va rivojlanishning kechikishi, aqliy zaiflik, febril konvulsiya, xatti-harakatlarning buzilishi, atopik kasalliklar, o’pka rivojlanishining buzilishiga olib keladi.

Bu ginekologik kasalliklar va nafas olish yo’llari infektsiyalari kabi tug’ilish kasalliklarini keltirib chiqaradi.

Erkaklarda chekish spermatozoidlar sifatining pasayishi, prostata gipertrofiyasi, teri kasalliklari va revmatik kasalliklar, depressiya, shizofreniya, gormonal buzilishlar, Grave kasalligi, bo’qoq, buyrak va og’iz kasalliklariga olib keladi.

Statistik ma’lumotlar shuni ko’rsatadiki, Turkiya bu zararli moddaga ijobiy munosabat bildirmaydi. Dunyoda pasayish tendentsiyasiga ega bo’lgan sigareta iste’moli, aksincha, Turkiyada o’sishda davom etayotgani qayd etildi. 

Turkiya dunyodagi eng katta sigaret iste’mol qiluvchi mamlakatlardan biriga aylandi. 

AQSh Qishloq xo’jaligi vazirligi ma’lumotlariga ko’ra, 1990-1999 yillar oralig’ida dunyoda umumiy sigaret iste’moli 4,12 foizga kamaygan bo’lsa, Turkiyada sigaret iste’moli ayni davrda 52,18 foizga oshdi. Bu o’sish bilan Turkiya Pokiston va Bolgariyadan keyin uchinchi o’rinni egalladi. 15 yoshdan oshgan kattalar aholisining jon boshiga iste’moli 1990 yilda 86,92 paketni tashkil etgan bo’lsa, 2000 yilda bu ko’rsatkich 134,65 paketga oshgan ko’rinadi.