Parkison va titroq kasalligi

Doktor, bu kasalliklarni davolash, deb tushuntiradi titroq , beixtiyor harakatlar yoki harakatlarning sekinligi, birinchi navbatda, dori vositalari bilan amalga oshiriladi. Nebahat Bilici, «Biroq qo’llanilgan dori-darmonlar etarli deb topilmasa, jarrohlik usullari qo’llanilishi mumkin» dedi.

Bilicining ta’kidlashicha, harakat buzilishlari miyadagi harakatni nozik boshqaradigan va sekinlik yoki beixtiyor harakatlar bilan namoyon bo’ladigan markazlarning kasalliklari tufayli yuzaga keladigan kasalliklarning keng guruhini qamrab oladi.

«Ushbu kasalliklarning eng keng tarqalgani Parkinson kasalligi bo’lib, u asosan sekinlik va titroq bilan kechadi. Yana bir harakat buzilishi — asosiy tremor kasalligi bo’lib, u yoshlik davrida boshlanib, yoshga qarab kuchayib boradi. Harakat o’zini beixtiyor namoyon qiladi. tananing turli qismlariga ta’sir qiladigan kasılmalar.» «Distoniya eng keng tarqalgan kasallikdir», dedi u.

PARKINSON, SURUNKALI HARAKAT BUZILISHI KASALLIGI

Bilici nutqini davom ettirar ekan, surunkali harakat buzilishi hisoblangan Parkinson kasalligi va uning sabablari haqida quyidagi fikrlarni bildirdi:

«Parkinson kasalligi — bu miyadagi dofamin hujayralarining shikastlanishi natijasida yuzaga keladigan surunkali harakat buzilishi. U birinchi marta 1817 yilda ingliz shifokori Jeyms Parkinson tomonidan «silkituvchi falaj» deb ta’riflangan. Garchi kasallikning boshlanish yoshi o’rtasida o’zgarib turadi. 40 va 70, u odatda 60 yoshdan keyin boshlanadi.

Biroq, bemorlar Bemorlarning 5 dan 10 foizigacha 20 yoshdan 40 yoshgacha bo’lgan alomatlar paydo bo’ladi. Parkinson kasalligi erkaklarda ayollarga qaraganda bir oz yuqoriroq. kasallik hiyla-nayrang bilan boshlanadigan va rivojlanadigan kasallik bo’lib, uning belgilari va topilmalari bemorlar va ularning qarindoshlari tomonidan qarishning tabiiy belgisi sifatida qabul qilinadi.

Bilici Parkinson kasalligining tremor (silkinish), qattiqlik (mushaklarning qattiqligi) va bradikinezi (harakatdagi sekinlik) deb nomlangan uchta asosiy belgilari borligiga e’tibor qaratdi va quyidagi ma’lumotlarni berdi:

• Tremor ko’pincha barmoqda, qo’lda va ba’zan oyoqda sodir bo’ladi.
• U dastlab intervalgacha bo’ladi, lekin vaqt o’tishi bilan u uzluksiz bo’lib, qarama-qarshi oyoqqa o’tadi.
• Qattiqlik — bu asosan qo’llar, oyoqlar, bo’yin va ba’zan orqadagi mushak guruhlari bir vaqtning o’zida qisqarishi va harakatga to’sqinlik qiladigan holat.
• Bradikineziya — bu Parkinson kasalligining eng asosiy nogironlik alomati bo’lgan harakatlarning sekinlashishi.
• Bu bemorlar eng ko’p azob chekadigan topilmalardan biridir.
• Muvozanatning buzilishi, kichik qadamlar bilan yurish, bir oz oldinga egilib turish, nutqning buzilishi, terining yog’liligi, ich qotishi, siyishning buzilishi, yutishda qiyinchilik, tuprikning ko’payishi Parkinson kasalligi bilan kuzatilishi mumkin bo’lgan boshqa shikoyatlardir.
• Bundan tashqari, Parkinson bilan og’rigan bemorlarda tashvish, depressiya, uyqu buzilishi, tajovuz, gallyutsinatsiyalar va psixoz kabi psixiatrik alomatlar ham kuzatilishi mumkin.

Doktor, shuningdek, surunkali kasallik bo’lgan Parkinson kasalligini dori bilan davolash butun umr davom etishi kerakligini ta’kidladi. Nebahat Bilici, kasallikni davolashda qo’llanilgan dori vositalarining, ayniqsa, harakatlarning sustligi va mushaklarning qattiqligiga ta’sir qilganini va ularning ko’plab yon ta’siri borligini aytdi.

Shu sababli, Bilici dori davolashda umumiy tamoyil past dozadan boshlash va dozani asta-sekin oshirish, shu bilan yon ta’sir ehtimolini kamaytirish ekanligini tushuntirdi.

Parkinsonni davolashning asosi davolanishning foyda va zarari muvozanatini o’rnatishda ekanligini ta’kidlagan Dr. Bilici, agar nojo’ya ta’sirlar bemorning hayoti va hayotiy faoliyatida jiddiy muammo tug’dirmasa, dori-darmonlarni qo’llashni tavsiya qildi. Bemorda harakatning sekinlashishi, titroq va mushaklarning qotib qolishiga sabab bo’lgan miyadagi inhibitiv (bostiruvchi) tizimni o’chirish uchun boshqa bir guruh dorilar qo’llanilganini ta’kidlagan Bilici, «Bular ayniqsa titroqda samarali, lekin ularga afzallik berish kerak. yosh bemorlarda.

Chunki 60 yoshdan oshgan bemorlarda». «U unutuvchanlik va aqliy funktsiyalarning sustlashishiga olib keladi. Bundan tashqari, uni ko’z bosimi bo’lgan bemorlarda qo’llash mumkin emas. Preparat dofamin hujayralarining sintezini va chiqarilishini oshiradi. Bu keksa bemorlarda gallyutsinatsiyalar, ongning buzilishi va idrok etishda qiyinchiliklarga olib kelishi mumkin «, dedi u.

DISTONIYA, MUSHAKLARNING KIRISHLARI

Doktor distoniyani mushaklarning beixtiyor burishishi, spazmlari yoki harakatlarini o’z ichiga olgan holatlar guruhiga berilgan umumiy nom sifatida belgilaydi va mushaklarning doimiy yoki takroriy ixtiyoriy qisqarishi. Nebahat Bilicining aytishicha, distoni «egilish va egilish paytida titroq tushish va burilish harakatlari shaklida yuzaga keladi va bu miyadagi harakatni nozik darajada boshqaradigan markazlarning kasalliklari tufayli yuzaga keladi».

Bilicining ta’kidlashicha, bu spazmlar va harakatlar tananing bir qismida, masalan, ko’z, bo’yin yoki ekstremita (qo’l, oyoq) (umumiy distoni), bo’yin va qo’llar (segmental distoni) kabi kattaroq mintaqada paydo bo’lishi mumkin. tananing ko’p qismlari (multifokal distoni) va boshqalar. Uni bir tomondan bir qo’l va oyoqda (gemidistoniya) yoki butun tanada (umumiy distoni) ko’rish mumkinligini aytib,

«Distoniyaning eng keng tarqalgan turlaridan biri bu blefarospazm, ya’ni ko’z atrofidagi mushaklarda ko’rinadigan distoni. Miltillash yoki qisqichning kuchayishi va ko’zni ochiq tutishda umumiy qiyinchilik blefarospazmning dastlabki belgilaridan biridir. Bemorda miltillovchi yoki ko’zni qisib qo’yish tobora tez-tez va doimiy bo’lib, ko’z qovoqlarining to’liq yopilishiga olib keladi.» «U ularni yopishga majbur qilmaguncha davom etadi. Bu holatning ilg’or bosqichida bemorlar ko’zlarini ocholmasligi sababli funktsional ko’rlikni boshdan kechiradilar. Boshqacha qilib aytganda. , ular ko’rishda nuqsoni bo’lmasa ham, ko’ra olmay qoladilar «, deb tushuntirdi u.

Kasallikning o’rtacha boshlanish yoshi 50 ekanligini ta’kidlagan Dr. Bilici, «Ayollarda erkaklarnikiga qaraganda 2/3 ko’proq kuzatiladi. Ko’zning tirnash xususiyati, fotofobi (yorug’likka sezgirlikning oshishi) va haddan tashqari ko’zni qamashtirish refleksi kasallikka hamroh bo’ladi. Stress, charchoq, yuqoriga qarash, yorqin nur, haydash, televizor ko’rish va gapirish.» «Omillar kasallikni kuchaytirishi mumkin», dedi u.

Nevrolog Nebahat Bilici kasallikning yana bir keng tarqalgan turi bo’lgan spazmodik disfoniya tomoqdagi laringeal mushaklarga va shuning uchun ovoz kordlariga ta’sir qilishini ta’kidladi va urg’u bo’g’ilishi yoki nutqning uzilishi ko’pincha spazmodik disfoniyaning birinchi alomatlari ekanligini qo’shimcha qildi. So‘zlarini davom ettirar ekan, Bilici bu holatda ovoz paychalarining mushaklari qisqarib, gapirishni tobora qiyinlashtirib, ba’zan esa imkonsiz holga keltirishini aytdi.

Bilici tushuntirdiki, bachadon bo’yni distoni, distoni eng keng tarqalgan turi bo’yinga ta’sir qiladi va boshni tik tutishni qiyinlashtiradi.

«Bo’yin muskullarining qisqarishi natijasida bosh yonga, orqaga yoki oldinga egilgan holatda qoladi. Bunday vaziyatlardan kelib chiqqan g’ayritabiiy postlar og’riqli og’riqlarga olib kelishi mumkin. Bemorlarning 2/3 qismini ayollar, o’rtacha paydo bo’lish yoshi 50. Uni oyoq-qo’l distoni yoki yozuvchi krampi deb ham atashadi.» Turida odam yozishni boshlaganda qo’l va bilak mushaklarida spazm paydo bo’ladi.

Yozuvchi kramp 20 yoshdan 50 yoshgacha boshlanadi. Stress bilan kuchayadi. va jismoniy charchoq.Oromandibulyar distoni, chaynash muskullarida mushaklarning qisqarishi.Natijada gapirish, chaynash va yutish qiyinlashadi.“Magistral distoni magistralning oldinga, orqaga va yonga egilish va burish harakatlari bilan namoyon boʻladi.Erta davrda Magistral harakatlar faqat yurish va yugurish paytida ko’rinadi, ammo keyingi bosqichlarda o’tirgan va yotgan holda ham paydo bo’lishi mumkin «dedi.

Bilici, agar distoni davolashda kasallik bitta mushak yoki bir necha mushak guruhi bilan chegaralangan bo’lsa, juda samarali bo’lgan va kam yon ta’siri bo’lgan botulinum toksin (botox) birinchi variant ekanligini va uning samaradorligi 6 yil davom etishini aytdi. oylar, agar katta mushak guruhida distoni mavjud bo’lsa yoki botulinum toksinini davolashga javob bo’lmasa, boshqa dori vositalaridan foydalanish mumkin.U afzal qilinganligini aytdi.

Noma’lum sabablarga ko’ra titroqlar

Nebahat Bilicining ta’kidlashicha, asosiy tremor (yaxshi oilaviy tremor) eng keng tarqalgan nevrologik kasalliklardan biri bo’lsa-da, ularning nima uchun paydo bo’lishi haqida etarli ma’lumotlar yo’q.

Doktorning ta’kidlashicha, » kelib chiqishi noma’lum titroq » deb ham ataladigan ushbu kasallikning paydo bo’lishida irsiy omillar katta rol o’ynaydi. Bilici, «Kasallik serebellumning chiqish yo’llarining buzilishi natijasida yuzaga kelgan deb taxmin qilinadi» dedi.

Bilicining ta’kidlashicha, kasallikning xususiyati ikki tomonlama, ya’ni ikki qo’lda titroq ko’rinadi.

«Yoshi bilan ortadi. Bemorning yozish, stakan toʻldirish, ovqatlanish kabi ixtiyoriy harakatlari buzilib, hayotiy faoliyati keskin cheklanadi. Bosh, yuz, jagʻ, ovoz, til, tana va oyoqlarda titroq yillar oʻtib, baʼzilarida paydo boʻlishi mumkin. holatlar», dedi u.

Dr. Bilici, asosiy tremorning uzluksiz va asta-sekin rivojlanayotgan kasallik ekanligini ta’kidlab, aniq davolash yo’qligini va davolash imkoniyatlari cheklanganligini aytdi. Bilici, tibbiy muolajalarda tremorni bostiruvchi va kamaytiradigan dorilarni qo’llashlarini va bu dorilarni past dozalarda qo’llash va bemorlar tomonidan yaxshi muhosaba qilinishi uchun ularni asta-sekin oshirib yuborish kerak, buning natijasida nojo’ya ta’sirlar ehtimolini kamaytiradi va bemorga optimal foyda keltiradi. sabr.

HARAKAT BUZISHLARIDA JARROHLIK  VARIANTLARI

Dr. Nebahat Bilichining aytishicha, dori-darmon bilan davolash harakat buzilishi bo’lgan bemorlarda juda samarali va ijobiy natijalar beradi. Tibbiy davolanish birinchi qadam ekanligini ta’kidlagan Dr. Bilici,

«Ammo tibbiy muolajalar foyda bermagan hollarda jarrohlik davolash qoʻllaniladi. Agar bemor dori-darmonlarga javob bermasa, dori terapiyasi bemorga yetarlicha foyda keltirmasa, haddan tashqari oshirilganligi sababli dorining tegishli dozasini qoʻllash mumkin boʻlmasa. nojo’ya ta’sirlar yetarli foyda keltirsa ham, bunday hollarda jarrohlik usullari qo’llaniladi» dedi.

Ma’ruzasini davom ettirgan Bilici, harakat buzilishlaridan shikoyat qilgan bemorlarga igna bilan kuyish, batareyani kiritish va gamma pichoq usullari kabi yordam beradigan miya jarrohligining eng muhim aralashuv usullarini sanab o’tdi. Bilici, «Bemorning shikoyatlariga ko’ra, jarrohlik yo’li bilan erishish kerak bo’lgan miya yadrosi aniqlanadi. Ko’p titrashi bo’lgan bemorlarda talamus yadrosi operatsiya qilinishi kerak bo’lsa, yurish qiyin bo’lgan bemorda. , mushaklarda qattiqlik va cheklangan harakatlar bor, pallidum yadrosini davolash kerak. Biroq, bu sohalarda protsedurani bajarish usuli bemor bilan gaplashish orqali hal qilinadi. «Igna yoqish, batareyani kiritish va gammaknifening afzalliklari va kamchiliklari. usullari bemorga tushuntiriladi.Yakuniy qarorni shifokor va bemor birgalikda qabul qiladi” dedi.

Doktor Parkinson kasalligi, ayniqsa, harakat buzilishlari jarrohligida eng katta guruhni tashkil etishini aytdi. Nebahat Bilirning ta’kidlashicha, operatsiyalarning hech biri Parkinson kasalligini butunlay yo’q qilishga qaratilgan emas.

Bilir, “Jarrohlik operatsiyalaridan keyin ishga borolmaydigan bemor surunkali holatga keladi, bu esa ishga borolmasligi natijasida yuzaga keladi, qoʻllari qaltirab suv icha olmaydigan bemor esa ish qila oladi. Bemorning Parkinson kasalligini davolashi dori dozalarini sozlash orqali davom etishi kerak.

IGNA QO’YISH USULI

Kozyatağı Acıbadem kasalxonasi Miya va asab jarrohi mutaxassisi dots.Bu usulda titroqni to’xtatish, beixtiyor harakatlarni oldini olish yoki bemorning yurishini yaxshilash va oshirish uchun miyadagi bu buzilishlarga sabab bo’lgan zanjir ichidagi yadroning nishonga olinishi va yo’q qilinishini ta’kidladi. kundalik faoliyat. Dr. Selchuk Peker, bularning miyada joylashgan yasmiq kattaligidagi mayda yadrolar ekanligini va juda ilg’or kompyuter texnikasi bilan qilingan hisob-kitoblar natijasida bu yadrolarga erisha olganliklarini bildirdi.

Igna kuydirish usuli haqida ma’lumot bergan dots. Dr. Peker, «Nishon yadro aniqlangandan so’ng kichik va nozik elektrod bilan u erga etib boramiz. Yadroni elektr energiyasi bilan yoqib yo’q qilamiz. Yadroni yo’q qilish orqali tartibsizlikka sabab bo’lgan zanjir uzilganligi sababli, regressiya mavjud. bemorning mavjud shikoyatlarida.Agar kuyish jarayoni talamus deb ataladigan katta yadroda amalga oshirilsa, talamotomiya, yadroda esa pallidum deb ataladi.»Agar bajarilsa, pallidotomiya deb ataladi. Har bir kasallikda turli joy nishonlanadi. ,» u aytdi.

Peker, «Yonish jarayoni bilan yo’q qilishning eng katta afzalligi elektrod bilan kirib, oldindan belgilangan joyni yoqishi va elektrodni olib tashlaganidan keyin jarayonning tugashi» dedi. jarayon doimiy va yana bir joyga kirish imkoniyati cheklangan.

Tremorda davolashning muvaffaqiyat darajasi 90-95 foiz atrofida ekanligini ta’kidlagan dots. Dr. Peker, operatsiyadan so’ng bemorlarning titroqlari butunlay to’xtaganini, Pallidotomiya bilan bemorning harakatlarining yaxshi darajaga qaytishi ehtimoli 80 foiz atrofida ekanligini, bu esa harakatlarni kuchaytiruvchi va dorilar tufayli rivojlanayotgan beixtiyor harakatlarni kamaytiradigan operatsiya bo’lganini qayd etdi.

BATAREYANI O‘RNATISH USULI

Dots. Dr. Selchuk Pekerning aytishicha, bu jarrohlik usullari guruhida aniqlangan yadrolarga yupqa elektr kabeli qo’yilgan va bu elektr kabelning uchi ko’krak qafasidagi akkumulyatorga ulangan.

Ko‘krak old devorida teri ostida joylashgan bu akkumulyator yadroga uzluksiz elektr toki berib, yadro funksiyalarini o‘zgartirayotganini ta’kidlagan dots. Dr. Peker, «Elektr energiyasini qo’llashning nomi DBS (chuqur miya stimulyatsiyasi). DBSda miyadagi maqsadli joyga qo’yilgan elektrod ko’krak qafasiga o’rnatilgan batareya tomonidan boshqarilishi mumkin.

U erda berilgan elektr energiyasi darajasi. batareyaning to’lqin uzunligi va kuchlanishini sozlash orqali o’zgartirilishi mumkin. Belgilangan hududda hech qanday joy vayron bo’lmaydi. «dedi.

Dots. Dr. Peker bu jarayonning afzalliklarini quyidagicha izohladi:

“Masalan, elektrodlar qoʻyilgan bemorda bir yildan soʻng yengil titroq yana boshlansa, akkumulyatorga kerakli oʻzgartirishlar kiritib, elektr energiyasini biroz koʻproq oshirish yoki toʻlqin uzunligini oʻzgartirish orqali titroqni yana toʻxtatish mumkin. teri ostidagi akkumulyatorga elektromagnit moslama bilan aralashib, uning sozlamalarini o‘zgartirishi yoki hatto o‘chirib qo‘yishi mumkin.Miyaning ma’lum bir yadrosiga joylashtirilgan elektrod ma’lum bir elektr energiyasini chiqarib, atrofdagi nerv hujayralarida xatti-harakatlarning o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. uni.Ma’lum vaqtdan keyin ajralish natijasida hosil bo’lgan xrom bir xil bo’lib qolsa ham, nerv hujayralarining unga bo’lgan munosabati o’zgaradi.Shuning uchun u o’sha nerv hujayralariga kuchliroq ta’sir qiladi.Ba’zan ta’sir qilish kerak. , elektr toki bemor uchun juda ko’p bo’lishi yoki ma’lum darajadan keyin nojo’ya ta’sirlarni keltirib chiqarishi mumkin.Keyin tok darajasini pasaytirish kerak.Batareyani kiritishning afzalliklari yo’q qilish orqali yoqish usulidan ancha yuqori.Avvalo , u kamroq nojo’ya ta’sirlarga ega. Tremor kamayadi. Muvaffaqiyat darajasi 95 foizdan oshadi.

Pekerning ta’kidlashicha, DBS talamus (subtalamik yadro) ostidagi yadroga qaratilgan aralashuvlarda afzal ko’riladi.

«Ayniqsa, bu erda qo’llaniladigan DBS protsedurasi bilan Parkinson kasalligining ko’plab alomatlarini orqaga qaytarish va bemor qabul qiladigan dori miqdorini kamaytirish mumkin. Bu usul bilan bemorni shunday yomon ahvolga solib qo’yish mumkinki, u buni qila olmaydi. to’shakdan tur, kundalik hayotini davom ettir va ishga bor, dedi u.

GAMMA PICHOQ DAVOLASHI

Miya va asab jarrohi mutaxassisi dotsent, harakat buzilishlarini davolashda yana bir variant bo’lgan gamma pichoq texnologiyasini tushuntirdi. Dr. Selchuk Peker, «Ushbu muolajada kuydirish yo’li bilan yo’q qilish gamma pichoq orqali amalga oshiriladi. Gamma pichoq texnologiyasini faqat talamus yadrosi uchun qo’llashimiz mumkin. Bu protseduradan maqsadimiz, gamma nurlarini o’sha yadroga hech narsa kiritmasdan yo’naltirishdir. Bemorning bosh suyagini ochmasdan, hatto bemorni operatsiya xonasiga olib bormasdan, boshiga igna solib, yoqib yuboring”, dedi u.

«Muvaffaqiyat darajasi juda yuqori», dedi dots. Dr. Peker, «Biroq, gamma pichoq bilan bajarilgan operatsiyaning natijasi boshqa operatsiyalardan farqli o’laroq, o’sha paytda emas, bir necha oydan keyin paydo bo’ladi. Ya’ni bemorning titroqlari yo’qolishi uchun bir necha oylik davr o’tishi kerak. Chunki bemorga berilgan gamma nurlarining ta’siri ma’lum muddatdan keyin namoyon bo’ladi.Gamma pichoq «Bemorning keyin kasalxonada qolishi shart emas. Bemor operatsiyadan keyin o’sha kuniyoq uyiga ketishi mumkin», deb xulosa qildi u.